Jak zrobić prototyp produktu i chronić swój projekt?

Masz świetny pomysł na produkt, którego jeszcze nie ma na rynku. Zanim jednak zwrócisz się do producenta z prośbą o jego wykonanie, potrzebujesz prototypu, czyli pierwszej, próbnej wersji swojego wyrobu.

Wielu przedsiębiorców pomija ten etap, zbyt pochłoniętych wizją szybkiej sprzedaży i zarabiania na swoim wynalazku. Tymczasem stworzenie prototypu to oszczędność czasu i pieniędzy w dłuższej perspektywie. Pozwala wyeliminować problemy produkcyjne, dokładnie oszacować koszty i naprawić błędy, zanim produkt trafi do klientów.

Nie wiesz, jak stworzyć swoją pierwszą fizyczną wersję produktu? W tym przewodniku poznasz cały proces tworzenia prototypu, który pomoże ci pewnie przejść do produkcji na większą skalę.

Czym jest prototyp?

To wczesna, próbna wersja twojego produktu. Przedsiębiorcy tworzą prototypy, by sprawdzić, jak będzie wyglądał gotowy wyrób, wychwycić ewentualne błędy lub niedociągnięcia oraz zebrać opinie od grupy docelowej jeszcze przed rozpoczęciem masowej produkcji.

Można wyróżnić dwa typy prototypów:

1. Prototypy wizualne, nazywane też wirtualnymi, które pokazują, jak Twój produkt będzie wyglądał.
2. Prototypy funkcjonalne, czyli modele robocze, które demonstrują, jak produkt ma działać.

Jak zauważa Tim Ferriss, autor 4-godzinnego tygodnia pracy, „Nie zawsze potrzebujesz obu. Musisz wiedzieć, czemu ma służyć twój prototyp. Czy chodzi o ocenę procesu produkcyjnego? Czy ma trafić do klientów? A może ma być testowany lub zaprezentowany na Kickstarterze? Znaj swój cel i trzymaj się go”.

Zrozumienie celu prototypu jest kluczowe. Czy ma posłużyć do oceny możliwości produkcyjnych? Czy planujesz go sprzedawać klientom? A może chcesz go przetestować lub pokazać na Kickstarterze? Jasne określenie celu pomoże ci podejmować trafne decyzje na każdym kolejnym etapie.

Dlaczego potrzebuję prototypu?

Choć może się wydawać, że prototypowanie tylko opóźnia wprowadzenie produktu na rynek, to właśnie stworzenie podstawowej wersji przed rozpoczęciem masowej produkcji pozwala zaoszczędzić pieniądze i uniknąć wielu problemów. Oto kilka powodów, dla których warto to zrobić.

• Wychwycisz i naprawisz błędy, zanim zauważą je klienci. Załóżmy, że projektujesz etui z wbudowaną baterią do iPhone’a. Może się okazać, że przez wielkość baterii telefon chybocze się na płaskiej powierzchni. Bez prototypu trudno byłoby to przewidzieć.
• Wspomożesz badania rynkowe. Udostępnij prototyp swojej grupie docelowej i zbierz opinie jeszcze przed zainwestowaniem większych środków w produkcję.
• Zminimalizujesz ryzyko biznesowe. Zamiast wydawać tysiące złotych na produkt, co do którego nie masz pewności, czy się sprzeda albo w ogóle zadziała, zrób zdjęcia prototypu, uruchom przedsprzedaż i sprawdź, jakie będzie zainteresowanie.
• Ułatwisz pozyskanie inwestorów. Jeśli szukasz finansowania, potencjalni inwestorzy chętniej zainwestują, gdy zobaczą gotowy prototyp. To znacznie bardziej przekonujące niż sam biznesplan.

Jak zlecić wykonanie prototypu?

1. Chroń swoją własność intelektualną
2. Stwórz wirtualny prototyp produktu
3. Stwórz fizyczny prototyp
4. Oszacuj koszty
5. Zbierz opinie
6. Testuj i udoskonalaj swój prototyp
7. Stwórz podstawową wersję produktu (MVP)

1. Chroń swoją własność intelektualną

Twoje pomysły na produkt zasługują na ochronę. Prawo własności intelektualnej zabezpiecza Twoje wynalazki przed nieuczciwym wykorzystaniem. Niektórzy dostawcy potrafią działać bez skrupułów, jeśli nie zadbasz o prawną ochronę swojego projektu, mogą po prostu skopiować Twój pomysł i samodzielnie go zrealizować.

Dlatego już na wczesnym etapie prac nad prototypem warto zadbać o zabezpieczenie Swojego projektu. Skonsultuj się z prawnikiem specjalizującym się w prawie własności intelektualnej, by zarejestrować znak towarowy i uzyskać patent na Swój pomysł. Konieczne będzie złożenie wniosku o tymczasowy patent, przygotowanie dokumentacji potwierdzającej, że produkt został opracowany przez Ciebie, a także jej podpisanie i opatrzenie datą przed rozpoczęciem prac prototypowych.

2. Stwórz wirtualny prototyp produktu

Gdy Twój projekt jest już prawnie zabezpieczony, przejdź do pracy nad jego wizualną wersją. Pozwoli Ci to lepiej zobaczyć, co powinno, a co nie powinno znaleźć się w briefie dla dalszego etapu prototypowania.

Najprostszy sposób na stworzenie wirtualnego prototypu to papier i długopis. Naszkicuj wygląd produktu, jego kluczowe cechy, funkcjonalność i możliwe materiały. Jeśli wolisz pracować cyfrowo, możesz skorzystać z narzędzi do tworzenia wizualnych prototypów, takich jak Figma czy Vectr, choć wymagają one nieco wprawy i czasu na naukę.

3. Stwórz fizyczny prototyp

Kolejnym krokiem jest wykonanie fizycznej wersji Twojego produktu. Masz na to kilka sposobów.

Stwórz prototyp DIY

Zbierz potrzebne materiały i spróbuj zbudować prototyp własnymi siłami. W wielu przypadkach wystarczą proste, niedrogie surowce, takie jak papier, tektura czy plastik.

Zalety prototypów DIY:

• Są tańsze, ponieważ nie musisz płacić firmie zewnętrznej za wykonanie modelu.
• Nie ryzykujesz, że ktoś przejmie Twój pomysł.
• Możesz swobodnie testować i wprowadzać zmiany tak często, jak potrzebujesz.

Wady prototypów DIY:

• Stworzenie prototypu od podstaw wymaga pewnych umiejętności technicznych.
• Surowce mogą okazać się kosztowne, jeśli zamawiasz je w małych ilościach.
• Nie masz partnera do konsultacji, co może wydłużyć cały proces testowania i wprowadzania poprawek.

Znajdź dostawcę lub producenta prototypów

Jeśli nie chcesz samodzielnie tworzyć prototypu, skorzystaj z pomocy profesjonalnych wykonawców. Przykładowo, jeżeli projektujesz legginsy sportowe, poszukaj doświadczonej krawcowej, która przygotuje dla Ciebie pierwszą wersję produktu. Takie podejście pozwala Ci oprzeć się na wiedzy i doświadczeniu specjalistów, którzy na co dzień zajmują się tworzeniem prototypów.

Zalety zlecania wykonania prototypu:

• Oszczędzasz czas, korzystając z wiedzy i doświadczenia firm, które dobrze znają ten proces.
• Możesz wykorzystać ich kontakty z dostawcami materiałów i producentami.
• Otrzymujesz bardziej realistyczne modele robocze, co ułatwia testowanie i zwiększa jego precyzję.

Wady zlecania wykonania prototypu:

• Może to być kosztowne.
• Znalezienie godnego zaufania wykonawcy nie zawsze jest łatwe.
• Istnieje ryzyko, że zewnętrzna firma przywłaszczy sobie Twój projekt, zwłaszcza jeśli nie podpisze umowy o poufności.
• Zmiana koncepcji może być trudna, kosztowna i czasochłonna.

Można powiedzieć, że najtrudniejszym etapem w zlecaniu tworzenia prototypu jest znalezienie odpowiedniego producenta. „Odwiedź targi branżowe związane z rynkiem, na który chcesz wejść, ponieważ w jednym miejscu spotkasz najbardziej renomowanych dystrybutorów i producentów” – radzi Tim Ferriss. „Kiedy znajdziesz kilku potencjalnych wykonawców, wyślij im swoją propozycję i daj znać, że kontaktujesz się z wieloma firmami. Nie oczekuj, że zrobisz na nich duże wrażenie, jeśli Twój budżet na pierwszą produkcję jest ograniczony”.

Wypróbuj druk 3D

Możesz także skorzystać z technologii druku 3D, aby stworzyć fizyczną wersję swojego projektu w oparciu o model komputerowy. To szybka i stosunkowo niedroga metoda, która pozwala tworzyć prototypy z materiałów takich jak plastik, guma czy nylon.

Wiele punktów zajmujących się drukiem 3D oferuje również usługi szybkiego prototypowania, dzięki czemu możesz w krótkim czasie tworzyć kolejne wersje produktu i wprowadzać potrzebne poprawki.

Zalety prototypowania 3D:

• Jest opłacalne, zwłaszcza jeśli masz dostęp do własnej drukarki.
• To rozwiązanie bardziej przyjazne dla środowiska, bo druk 3D generuje mniejszy ślad węglowy niż pełnoskalowa produkcja.
• W przeciwieństwie do tradycyjnego formowania wtryskowego, szybkie prototypowanie umożliwia bardzo szybkie tworzenie i modyfikowanie fizycznych modeli.

Wady prototypowania 3D:

• Możesz tworzyć jedynie niewielkie przedmioty i jesteś ograniczony pod względem rodzaju materiałów.
• Potrzebujesz znajomości oprogramowania do projektowania i obsługi specjalistycznego sprzętu.
• Potrzebujesz dostępu do drukarki 3D lub drogiej technologii CNC.
• Trudno jest stworzyć w pełni funkcjonalny prototyp z użyciem druku 3D, na przykład jeśli pracujesz nad elektroniką, jak aparat fotograficzny.

4. Oszacuj koszty

Niezależnie od tego, którą drogę wybierzesz do wykonania pierwszego prototypu, Charlotte Dickinson, założycielka marki Minus Eyewear, radzi: „Użyj dokładnie tych materiałów, z których będzie wykonany Twój produkt. Tylko wtedy ujawnią się problemy, których wcześniej nie dało się przewidzieć.

Na przykład nasze pierwsze próbki były wykonane z acetatu, ale miał on nieco inną formułę niż docelowy materiał. Kiedy zaczęliśmy frezować prototypy z właściwego acetatu, okazało się, że jest on bardziej kruchy, co spowodowało drobne niedoskonałości i problemy z powtarzalnością” – mówi Charlotte.

Dokładne odwzorowanie materiałów pomoże Ci nie tylko uniknąć technicznych niespodzianek, ale także ułatwi ustalenie strategii cenowej. Na podstawie kosztów stworzenia prototypu możesz ocenić, ile będzie kosztować produkcja końcowego produktu, za ile możesz go sprzedawać i czy marża ma sens.

Tim Ferriss dodaje: „Jeśli planujesz zlecić wykonanie prototypu producentowi, zamów niewielką partię. Podkreślam, nie daj się zwieść niskim kosztom jednostkowym.

Tylko dlatego, że oszczędzasz 1 zł na sztuce przy zamówieniu 1000 zamiast 100, nie znaczy, że warto to robić. Dopóki nie będziesz pewien, że uda Ci się wzbudzić zainteresowanie produktem, znaleźć na niego popyt i zdobywać klientów z zyskiem, produkuj wyłącznie w małych ilościach.

Jeśli utkniesz z zapasami, których nie jesteś w stanie sprzedać, a terminy płatności wynoszą 30 dni, możesz bardzo szybko zbankrutować. Musisz rozsądnie zarządzać przepływem gotówki”.

Tim dodaje jeszcze: „Zawsze trzeba się liczyć z koniecznością wprowadzenia poprawek do produktu. Niemal zawsze okazuje się, że coś nie działa, klientom nie podoba się funkcja A, B albo C, albo brakuje jakiejś informacji na etykiecie. Musisz mieć możliwość naniesienia zmian i dostosowania produktu bez konieczności wyrzucania 1000 gotowych sztuk”.

5. Zbierz opinie

Gdy masz już gotowy pierwszy prototyp, czas zasięgnąć opinii swojej grupy docelowej.

Rodzina i przyjaciele mogą nie być najlepszym źródłem informacji, prawdopodobnie powiedzą, że chętnie kupiliby Twój produkt, bo nie chcą sprawić Ci przykrości. Co więcej, jeśli sami nie należą do grupy potencjalnych użytkowników, ich opinie nie pomogą Ci wychwycić problemów, które zauważyłby Twój idealny klient.

Zidentyfikuj swoją grupę docelową, korzystając z różnych metod:

• Organizuj grupy fokusowe w swojej okolicy.
• Zaangażuj obserwujących i klientów konkurencji, szczególnie w mediach społecznościowych.
• Ogłoś rekrutację testerów beta w społecznościach, gdzie działa Twoja grupa docelowa.
• przeprowadź ankietę wśród obecnych klientów, jeśli już sprzedajesz online.

Zapytaj, czy kupiliby produkt, co by w nim zmienili, jak można go ulepszyć i ile byliby skłonni za niego zapłacić. Na podstawie tych odpowiedzi udoskonalaj kolejne wersje prototypu.

Varun Sharma, współzałożyciel i dyrektor marketingu Laumière Gourmet Fruits, mówi: „Uważam, że każdą opinię warto analizować z dystansem i patrzeć na nią przez pryzmat całej grupy klientów. Gdy lepiej zaczęliśmy zarządzać informacją zwrotną, sam proces stał się prostszy.

Ludzie naprawdę cenią, gdy pytasz ich o zdanie. Pomaga to budować silniejszą relację i dostarcza uwag, które znacząco usprawniają cały proces tworzenia prototypu”.

6. Testuj i udoskonalaj swój prototyp

Połącz zebrane opinie z rzetelnym testowaniem prototypu.

Myriam Leblanc, założycielka marki Bloire, zauważa: „Dla wielu osób, które nigdy wcześniej nie tworzyły produktów, zaskoczeniem może być liczba iteracji i próbek, przez które trzeba przejść, zanim powstanie naprawdę dobry produkt.

Nawet przy czymś tak prostym jak zabawka dla kota musiałam przygotować niemal 50 projektów, zanim zdecydowałam się na produkcję siedmiu z nich. Trzeba skupić się na celu i skoncentrować się na najważniejszych funkcjach, które ma spełniać produkt. Pierwszy prototyp raczej nie będzie zawierał wszystkich 50 funkcji, które sobie wymarzysz, a rezygnacja z niektórych z nich może być trudna. To wymagający proces, ale warto się go trzymać”.

Nie ograniczaj testów do krótkiego użytkowania, zamiast używać prototypu przez kwadrans, przekaż go grupie docelowej, aby mogli sprawdzić go w naturalnych warunkach. Zbieraj ich spostrzeżenia i wykorzystaj je przy tworzeniu kolejnej wersji.

Załóżmy, że tworzysz prototyp portfela chroniącego przed kradzieżą danych z kart zbliżeniowych. Testerzy potwierdzają, że spełnia swoje zadanie, ale pojawia się nowy problem, portfel jest zbyt duży, by zmieścić się w standardowej damskiej torebce.

W takiej sytuacji wróć do projektu i zaprojektuj kolejną wersję. Czy da się stworzyć mniejszy portfel bez utraty jego funkcjonalności? Jeśli tak, rozpocznij nowy cykl testów z kolejnym, dopracowanym prototypem.

7. Stwórz podstawową wersję produktu (MVP)

Nie każdy nowy produkt musi być perfekcyjny, zanim trafi do sprzedaży. Gdy Twój prototyp osiągnie poziom MVP, czyli minimalnej wersji gotowej do wypuszczenia na rynek, załóż sklep internetowy i zacznij oferować go klientom. To najlepszy sposób na sprawdzenie, czy warto inwestować w produkcję na większą skalę.

Wybierz platformę e-commerce, taką jak Shopify, stwórz własny sklep i rozpocznij promocję produktu. Nie musisz od razu liczyć na setki zamówień, nawet kilka wystarczy, aby przetestować Twój pomysł i sprawdzić, czy rynek jest gotowy na Twój produkt.

Varun Sharma, współzałożyciel i dyrektor marketingu Laumière Gourmet Fruits, podsumowuje to tak: „Jeśli czekasz, aż Twój produkt będzie idealny przed wysłaniem pierwszego fizycznego egzemplarza, popełniasz błąd. Wypuść to, co masz. Szybko zbieraj opinie i wprowadzaj poprawki, aż produkt zacznie spełniać oczekiwania”.

Rozpocznij tworzenie prototypów już dziś

Tworzenie prototypów to proces, który może być czasochłonny i kosztowny, ale na dłuższą metę pozwala uniknąć większych strat. Co najważniejsze, jeśli korzystasz z pomocy zewnętrznych wykonawców, zadbaj o prawne zabezpieczenie swojej własności intelektualnej.

Nie zatrzymuj się na pierwszej wersji. Stale zbieraj opinie od swojej grupy docelowej i testuj swój pomysł, zanim zainwestujesz w masową produkcję. Wypuść MVP w swoim sklepie internetowym i zacznij zarabiać na swoim pomyśle już teraz.